شیردال یا گریفون، نماد شهریاری بر آسمان و زمین، موجودی افسانه ای با تنه شیر (بدن، دم و پا)، سر و بال عقاب / دال و گوش گاو که به فراوانی در آثار معماری و ظروف و زیورآلات دوره های مختلف تاریخی نقش بسته است.
به نظر می رسد مصریان پیش از سایر ملل در هزاره چهارم پیش از میلاد از این نماد در دست سازهای هنری یا نقوش دیواری استفاده کرده اند. و این نقش راه خود را در معماری میانرودان، آناتولی، یونان، اروپا و هند و ایران نیز باز کرده و درگوشه و کنار آثار برجسته معماری همچون تخت جمشید و شوش یا مهرهای تپه حسنلو، پلاکهای زرین زیویه، آذینهای اسبهای لرستان و مانند آن به دفعات به کار برده شده است.
شیردال، گاه نقشی از نیروی شاهان بوده و گاه پشتیبان دینی و همچون موجودی فرابشری بسیار قدرتمند به نگاهبانی از نیایشگاهها و گنجینه های شاهان و خدایان گمارده شده است.
سه حیوان، شیر، عقاب/دال و گاو هریک دارای نیروی سحرآمیز و فرمانروای قلمروی خویش بودند و ترکیب و در هم آمیختگی این سه نقش قدرتی شکست ناپذیر و فرازمینی به این موجود می بخشید. نمادی که در ایران دوره هخامنشیان به نگبهان سرزمین در برابر اهریمن و جادو و دروغ تبدیل شد.
از دیگر نمونه های حضوراین موجود در ادبیات، می توان به دانته (شاعر ایتالیایی قرن ۱۳) خالق کمدی الهی اشاره کرد که برای سفر از بهشت به دوزخ و برزخ بر پشت شیردال تیزپرواز به توصیف شرح معراجش می پردازد.
همنشینی و جانشینی هما / دال / سیمرغ / ققنوس در ادبیات فارسی نیز ادامه حضور این موجود اساطیری در باور مردم این سرزمین است، که در نوشته ای دیگر به تفصیل به این مورد خواهیم پرداخت.
اما نقش شیردال / هما، همچنان در نمادهای زندگی روزمره مان به چشم می خورد: نشان هواپیمایی ملی کشورمان، نشان باشگاه پرسپولیس مثالهای خوبی برای این مهم هستند.
نماد محیط زیستی استان قزوین نیز "هما" این پرنده افسانه ای ایران است که توسط سازمان حفاظت محیط زیست به درستی برای این استان که حضور بالایی از این پرنده در آن دیده میشود در نظر گرفته شده است.
چپ: نمونه ای از پارچه متعلق به دوران ساسانی
راست: فلزکاری متعلق به دوره ساسانی
خانه 
مشاهدات 
خبرنامه 
بازگشت