فعالیت های انسانی به طور چشمگیری بخش بزرگی از سطح زمین را تغییر داده وسبب تغییر دسترسی به مواد غذایی در محیط شده است. تخریب زیستگاه و کاهش گونه‌ها نیز عموماً حاکی از کاهش شدید منابع غذایی طبیعی برای اکثر گونه های حیات وحش است و این درحالی است که انسان مقدار زیادی از مواد غذایی در دسترس را به صورت زباله هدر می دهد. این زباله ها نیز در دنیای شهری ما مرتبا افزایش یافته و معمولاً در مکان های دفع زباله شهری انبار می شود.
کرکس کوچک د رمحل جمع آوری زباله(عکس از: مینا حسینی)
پژوهشهایی در زمینه تغذیه کرکسهای کوچک(مصری) ساکن در محل تجمع زباله های شهری انجام شده است که نشان میدهد تغذیه کرکس کوچک(مصری) از این مکانهای دفع زباله می تواند یک شمشیر دو لبه باشد زیرا زباله منبع ساده ای از مواد غذایی است که به سادگی در دسترس حیوانات قرار میگیرد اما از سوی دیگر مصرف این نوع مواد غذایی با سطح پایین ویتامین ها و کاروتنوئید ها در ارتباط است. پژوهشگران رژیم غذایی جوجه کرکسهای کوچک را از طریق آنالیز ایزوتوپهای فعال کربن و نیتروژن به کمک بافت پر جوجه ها بررسی کردند و دریافتند هرچه تغذیه جوجه ها از مکان های تجمع زباله بیشتر میشود میزان کارتنوئیدهای خون آنها مانند لوتئین و زئازانتین و ویتامین ای کاهش بیشتری مییابد. کاروتنوئیدها، آنتی اکسیدانهای پلاسمایی مهمی هستند که مهره داران قادر به تولید آنها نیستند و باید از طریق رژیمهای غذایی دریافت شوند. از سوی دیگر تغذیه از این زباله ها و در ادامه کاهش آنتی اکسیدانها و ویتامینهای بدن آنها می تواند سبب کاهش سیستم ایمنی آنها در مقابل این بیماریها شود ولذا احتمال ابتلا به بیماری را بالا میبرد.
به طور طبیعی مدفوع چهارپایانی که دارای تغذیه سالم هستند، حاوی کارتنوییدها و آنتی اکسیدانهای بسیار زیادی برای کرکسهای کوچک(مصری) هستند و به دلیل وجود رنگدانههای زیاد، سبب ایجاد رنگ زرد در صورت این پرندگان می‌شوند. رنگ زرد صورت، یکی از صفات بسیار مهم در انتخاب جفت در بین کرکسهای بالغ است زیرا رنگ آمیزی صورت اطلاعاتی در مورد سلامت عمومی، مقاومت در برابر انگل ها و یا توانایی فراراز شکارچیان فراهم می کند.
اما سطوح پایین کاروتنوئیدها می تواند مضراتی نیز برای انتخاب جنسی افرادی از این گونه که در محل تجمع زباله تغذیه میکنند، داشته باشد و تاثیرات طولانی مدت آن ممکن است بر جمعیت آنها تاثیر گذارد. با توجه به رشد روز افزون تغییرات انسانی بر محیط پیرامون، آگاهی از تغذیه جانوران از منابع جدید حاصل از دستکاری انسان در طبیعت، راهکاری مناسب برای حفاظت و مدیریت گونه های درمعرض خطر همچون کرکسها است.
شکل بالا: رابطه غلظت پلاسمائی لوتئین ، توکوفرول و زئازانتین(μM) 60 عدد جوجه کرکس کوچک(مصری)، با نسبت رژیم غذایی از سایت های دفع زباله خانگی توسط آنالیز ایزوتوپ پایدار، در منطقه کاتالونیا (اسپانیا) در طی سالهای 2015- 2012 نشان میدهد.
سخن کارگروه: مطلب فوق بیشتر به مناطقی اشاره دارد که زباله های تولید شده خود دارای مواد سمی و خطرناک برای پرنده ای همچون کرکس کوچک(مصری) نیستند. این بدان معنی است که حتی اگر هیچ آلودگی خطرناکی در زباله ها نباشد و کرکس کوچک(مصری) دایما از پسماند موجود در زباله استفاده کند، همچنان مخاطراتی در کمین این گونه است. این درحالی است که در کشور ما به دلیل مدیریت ضعیف دفن زباله، بسیاری موارد خطرناک همچون باطری ها، مواد شیمیایی، صنعتی و .... به همراه زباله های شهری به مراکز دفن زباله حمل می شوند و این یعنی خطری بسیار بسیار جدی و مهلک در کمین پرندگانی چون کرکس کوچک(مصری) و دیگر پرندگان شکاری است که از پسماند موجود در زباله استفاده می کنند. به زبان ساده تر وضعیت در کشور ما بسیار وخیم تر است.
:References
Tauler-Ametlller, H., Pretus, J. L., Hernández-Matías, A., Ortiz-Santaliestra, M. E., Mateo, R., & Real, J. (2019). Domestic waste disposal sites secure food availability but diminish plasma antioxidants in Egyptian vulture. Science of The Total Environment, 650, 1382-1391.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004896971833506X
خانه 
مشاهدات 
خبرنامه 
بازگشت