یاشار شبستری 13 تیر 1402
وجود سگهای ولگرد در بسیاری از نقاط جهان یک منظره‌ی رایج است. این سگ‌ها اغلب توسط صاحبانشان رها شده یا در خیابان و یا حتی حاشیه‌ی شهرها و روستاها به دنیا آمده‌اند. آن‌ها به دنبال غذا و سرپناه پرسه می‌زنند و بسیاری اوقات تهدیدی مستقیم یا غیر مستقیم برای انسان‌ها و سایر حیوانات هستند. موضوع سگهای ولگرد موضوعی پیچیده است و به‌لحاظ اجتماعی به‌نظر می‌رسد راه‌حل آسانی ندارد چرا که با انتقادات و نظرات متفاوتی در جامعه روبرو هستیم. در این‌جا به بررسی علل به‌وجود‌آمدن سگهای ولگرد، تأثیر آن‌ها بر جامعه و راه‌حل‌های ممکن برای این مشکل می‌پردازیم.
یکی از دلایل اصلی به‌وجود‌آمدن سگهای ولگرد بی‌توجهی انسان است. بسیاری از مردم هنگامی که دیگر نمی‌توانند از سگ‌ها مراقبت کنند یا وقتی به محل جدیدی نقل‌مکان می‌کنند که در آن حضورحیوانات خانگی مجاز نیستند، آن‌ها را رها می کنند. برخی از افراد نیز برای سودجویی، سگ‌ها را پرورش می‌دهند و زمانی که دیگر سودآوری نداشته و یا قادر به تامین هزینه‌ی نگهداری نیستند، آن‌ها را رها می کنند. عقیم نبودن سگهای نگهبان و یا سگهای گله و امکان جفت‌گیری آن‌ها با دیگر سگهای ولگرد نیز می‌توانند منجر به افزایش تعداد سگهای ولگرد شوند. همچنین تغذیه‌ی بدون کنترل و ایجاد شرایط مطلوب نیز با بالابردن موفقیت زادآوری در دراز مدت به افزایش سگهای ولگرد منجر می‌شوند.
تاثیر سگهای ولگرد بر جامعه می‌تواند قابل‌توجه باشد. آن‌ها با انتشار بیماری‌هایی مانند هاری و لپتوسپیروز می‌توانند سلامت عمومی را تهدید کنند. آن‌ها همچنین می توانند به انسان و سایر حیوانات حمله کرده و باعث جراحت یا حتی مرگ شوند. تهدید سگ‌ها برای حیات‌وحش از جمله مباحث روز دنیاست و در کشورهایی که با افزایش سگهای ولگرد روبرو هستند به مساله‌ای حاد بدل شده است.
اما حضور سگهای ولگرد در جوامع ما جنبه‌های دیگری نیز دارد. بسیاری از مردم از تغذیه و مراقبت از این حیوانات لذت می‌برند و در مواقع نیاز ، غذا و سرپناهی برای آن‌ها فراهم می‌کنند. برخی از سازمان‌ها به طور خستگی‌ناپذیری تلاش می‌کنند تا سگهای ولگرد را از خیابان‌ها نجات داده و برای آن‌ها خانه‌های مناسب و امن پیدا کنند.
با توجه به جنبه‌ی احساسی قضیه طبیعی است که جدالی همیشگی بین علاقمندان به حمایت از سگهای ولگرد و دیگر صاحب‌نظران و متخصصین امور شهری، مسئولان سلامت و متخصصین حفاظت از تنوع زیستی برقرار باشد.
در جهان چند راه‌حل برای مشکل سگهای ولگرد وجود دارد. یک رویکرد، افزایش آگاهی عمومی در مورد مالکیت مسئولانه‌ی حیوانات خانگی از طریق کمپین‌های آموزشی و برنامه‌های اطلاع‌رسانی است. این می‌تواند شامل آموزش مردم در مورد اهمیت عقیم‌سازی حیوانات خانگی و همچنین ارایه‌ی اطلاعات در مورد نحوه‌ی مراقبت صحیح از حیوانات باشد. اما یقینا نمی‌تواند به وضع کنونی که با حضور افسار‌گسیخته‌ی سگهای ولگرد در شهرها، روستاها و یا حتی طبیعت روبرو هستیم کمکی نماید. هرچند در دراز مدت به کنترل وضعیت کمک شایانی خواهد نمود.
راه‌حل دیگری که در دنیا از آن استفاده می‌شود، اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای مقابله با آزار و اذیت و رها‌کردن حیوانات است. این می‌تواند شامل جریمه یا حتی زندان برای کسانی باشد که با حیوانات خانگی خود بدرفتاری کرده یا آن‌ها را رها می‌کنند. علاوه بر این، شهرداری‌ها و دهداری‌ها می‌توانند منابع بیشتری را برای پناهگاه‌های حیوانات و سازمان‌های حمایت از حیوانات فراهم کرده تا به آن‌ها کمک کنند و در نتیجه، آن‌ها بتوانند از سگهای ولگرد مراقبت کرده و برای آن‌ها خانه پیدا کنند. متاسفانه در کشور ما قوانین مدونی برای نگهداری از حیواناتی چون سگ و گربه وجود ندارد و لذا اجرای چنین برنامه‌ای در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد. شاید در صورت تدوین قوانین جامعی در خصوص نگهداری سگ‌ها، این مشکل تا حدی بر طرف شود.
در نهایت، برخی جوامع برنامه‌های عقیم‌سازی را اجرا کرده‌اند، که در آن سگهای ولگرد جمع‌آوری یا عقیم شده و سپس دوباره رها می‌شوند. این رویکرد در کاهش تعداد سگهای ولگرد در برخی مناطق موفق بوده است اما یقینا در کوتاه‌مدت اثری بر اندازه جمعیت نداشته و مشکل حضور سگهای ولگرد و حواشی آن به قوت خود باقی خواهد بود. هرچند اگر با قدرت و گسترده اجرا شود در دراز‌مدت اثر عمیق و قابل‌قبولی بر جمعیت سگهای ولگرد خواهد داشت.
راه‌حل دیگر که شاید چندان مورد قبول جامعه نباشد، حذف فیزیکی سگهای ولگرد است که با توجه به حساسیت های اجتماعی و روانی حاکم بر جامعه و همچنین سابقه ناخوشایند روشهای اعمال این تصمیم، جای بحث و تبادل نظر بسیار دارد. هرچند این راه حل نیز همچون راه حل های دیگر در جهان در حال اجراست و بعنوان راه حلی تکمیلی تقریبا در همه کشورهای پیشرفته دیده می شود.
در خاتمه باید گفت موضوع سگهای ولگرد موضوعی پیچیده بوده که نیازمند رویکردی چندجانبه است. در حالی که بی‌توجهی انسان عامل اصلی این مشکل است، وجود این حیوانات در جوامع ما جنبه‌های مثبتی نیز دارد. با افزایش آگاهی عمومی در مورد مالکیت مسئولانه‌ی حیوانات خانگی، اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای تکثیر و یا رها‌کردن حیوانات، و تامین منابع برای پناهگاه‌های حیوانات و سازمان‌های حمایتی و استیلای روشهای کنترلی موثر می‌توانیم در جهت کاهش تعداد سگهای ولگرد در خیابان‌هایمان تلاش کنیم.
در مطالب بعدی به این موضوع عمیق‌تر خواهیم پرداخت.
خانه 
مشاهدات 
خبرنامه 
بازگشت